مکمل های ورزشی انواع اقسام دارند. دسته اول تامین کننده پروتیئن دسته دوم تامین کننده مواد معدنی و ویتامین

یک برنامه درست برای مصرف مکمل های ورزشی از برنامه‌ای تشکیل می‌شود که بتواند برنامه تغذیه ورزشکار را کامل کند. یعنی فرد یک برنامه غذایی سالم و جامع دارد، اما برای کامل شدن برنامه خود به سراغ مکمل می‌رود. در مقابل روش نادرست استفاده از مکمل به این صورت است که فرد بجای داشتن تغذیه درست، سعی می‌کند با استفاده از مکمل مواد غذایی لازم را به بدن خود برساند.

در این بین مکمل‌هایی هم وجود دارند که مصرف آن‌ها برای ورزشکار خطرناک باشد. این مکمل‌ها معمولا داروهایی هستند که برای هدف دیگر مثل درمان آسم طراحی شده‌اند، اما چون بر روی عضله سازی و چربی‌سوزی اثر می‌گذراند افراد تمایل به مصرف آن‌ها پیدا می‌کنند. توصیه می‌شود قبل از مصرف مکمل حتما با یک متخصص مشورت کنید.داروخانه آنلاین مشهد

مکمل های ورزشی دارای پروتئین

پروتئین را به عنوان عنصر کلیدی در عضله‌ سازی نقش دارد. بدون مصرف پروتئین کافی علاوه بر عضله‌سوزی به احتمال زیاد به بیماری‌هایی مبتلا خواهید شد.

بیشتر افراد سالم قادر هستند پروتئین لازم روزانه خود را از گوشت قرمز، گوشت سفید، ماهی، پنیر، ماست، لوبیا و تخم‌مرغ تامین کنند. این گزینه‌ها عوارض جانبی ندارند و خیلی ارزان‌تر تمام می‌شوند.

با این وجود یک فرد ورزشکار به خصوص در دورانی که قصد دارد حجم عضلات خود را بالا ببرد، ممکن است قادر نباشد حجم زیادی پروتئین مصرف کند. برای همین این افراد به مصرف مکمل‌های پروتئینی روی می‌آورند. این افراد تا آنجا که می‌توانند پروتئین را از راه تغذیه به دست می‌آورند و برای تامین پروتئین اضافه به سراغ مکمل می‌روند.

پروتئین برای چه دورانی مناسب‌تر است؛ زمانی که می‌خواهیم وزن خود را بالا ببریم یا قصد کاهش وزن داریم؟

در زمانی که می‌خواهیم وزن بگیریم، به پروتئین بیشتر نیاز داریم. چرا که نمی‌خواهیم افزایش وزن با تجمع چربی و چاقی همراه باشد. ما می‌خواهیم عضله بسازیم و عضله به پروتئین نیاز دارد. اما پروتئین برای کاهش وزن هم ماده‌ای کلیدی به شمار می‌رود. شما می‌خواهید با حفظ عضلات چربی بسوزانید و دوست ندارید کاهش وزن با کاهش حجم عضلات همراه باشد.

پروتئین باعث می‌شود که زود سیر شوید و دیرتر احساس گرسنگی کنید. برای کسانی که می‌خواهند وزن خود را بالا ببرند، این موضوع دردسرساز است. چرا که احساس سیری ناشی از مصرف پروتئین باعث می‌شود که فرد نتواند به اندازه کافی کالری دریافت کند. اینجا است که مکمل به کار می‌آید. در دوران کاهش وزن نیز استفاده از پروتئین مهم است. سیری حاصل از پروتئین می‌تواند کالری دریافتی شما را به شکل چشمگیری کاهش دهد.

در مورد مکمل ها چند مسئله وجود دارد: ایمن بودن (اثرات جانبی)، موثر بودن (کارایی)، قانونی بودن، دوز و زمان مناسب مصرف، ترکیبی از رژیم غذایی و تمرینات که ورزشکار در هنگام استفاده از مکمل باید داشته باشد.

نکات مهم قبل از استفاده از یک مکمل  

  • یک سیستم جهانی برای تایید غذاها و مکمل های ورزشی وجود ندارد. سازمان غذا و داروی آمریکا، فقط در صورتی که مکمل یا دارویی باعث اثرات جانبی شدید نشود آن را تایید می کند و تایید FDA به منزله موثر بودن مکمل نمی باشد. بنابراین مسئولیت خرید به عهده خریدار و میزان آگاهی وی می باشد. تبلیغات در مورد مکمل ها می توانند گمراه کننده باشند. ادعای موثر بودن یک مکمل ممکن است قابل اعتماد نباشد.
  •  غلظت و کیفیت اجزای مختلف از محصولی به محصول دیگر متفاوت است. طبیعی بودن یک مکمل نشان دهنده قانونی، ایمنی و کارایی آن نمی باشد.
  •  در مطالعه ای نشان داده شده ۱۸.۸% از مکمل ها، حاوی استروئید و پیش سازهای هورمونی بودند که روی برچسب محصول عنوان نشده اند.
  •  بسیاری از مکمل ها در تحقیقات سلولی، مطالعه روی حیوانات آزمایشگاهی و افراد خاص موثر بوده اند و در جامعه بررسی نشده اند.
  •  قسمت زیادی از اثرات به علت اثر پلاسبو (دارونما) می باشد.
  •  مکمل ها در ورزش های گوناگون اثرات متفاوت دارند، برای مثال مکملی که برای دوندگان ماراتون مفید باشد، برای دوندگان دو ۱۰۰ متر مناسب نیست.

قبل از مصرف مکمل ها باید ورزشکار از نظر مشکلاتی مانند نارسایی کلیوی و مصرف هرگونه دارو بررسی شود.

مکمل ها به صورت قرص، پودر، ژله، نوشیدنی و بار ورزشی ارائه می گردند که با توجه به دوره تمرین یا مسابقه و شرایط فردی ورزشکار استفاده می شوند. به طور کلی مکمل های ورزشی به چند دسته تقسیم می شوند:

 

۱- مکمل های مغذی 

ویتامین ها

• املاح و الکترولیت ها

اسیدهای آمینه

• کربوهیدرات ها

• پروتئین ها

۲- مکمل های نیروزا

• ال- کارنیتین
• کافئین
• کراتین
• جنسینگ
• کوآنزیم Q10

۳- دوپینگ

انواع مکمل های غذایی – ورزشی

مکمل های مغذی

برخی از ویتامین ها تقویت کننده قوای عضلانی می باشند و فقط در صورتی که ورزشکار دچار کمبود ویتامینی باشد، موثر هستند. ویتامین B1- B2- B6- B12- C- E از این ویتامین ها هستند.
املاح و الکترولیت ها شامل سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم و آهن هستند. الکترولیت ها باعث حفظ و تنظیم فشار اسمزی و تعادل اسید و باز بدن می شوند. کلسیم و منیزیم در تنظیم اعمال سلولی مخصوصا تحریک پذیری قلب و سیستم عضلانی نقش دارند. به هم خوردن تعادل کلسیم و منیزیم باعث گرفتگی عضلات و یا تشنج می شود. کمبود منیزیم هم باعث ناآرامی، خستگی وتشنج عضلات می شود. همچنین دریافت ناکافی کلسیم باعث تشنج می شود. پتاسیم به افزایش قند خون و کاهش خستگی کمک می کند. کمبود سدیم باعث گرفتگی عضلات، ناآرامی، ضعف، بی خوابی و تب می شود. کمبود آهن باعث کم خونی، کاهش تمرکز و کارایی ورزشی می شود.

اسیدهای آمینه به میزان ۳ تا ۱۰ گرم در روز مصرف شوند و شامل موارد زیر هستند:

  •  اسیدهای آمینه شاخه دار که بعد از صدمه عضلانی، در دوره های بدنسازی و آمادگی جسمانی، ریکاوری بعد از مسابقه و کوهنوردی استفاده می شوند.
  • آرژنین مسئول فعال کردن سنتز پروتئین ها، تسریع ساخته شدن اوره و کمک به دفع ترکیبات خستگی آور، ساخت کراتین در بدن میی شود.
  • اسید آسپارتیک برای جلوگیری از تجمع اسید لاکتیک و پیشگیری از خستگی استفاده می شود.
  • تریپتوفان باعث ایجاد آرامش و بهبود خواب می شود.
  • اسید گلوتامیک به حذف آمونیوم کمک می کند.

رژیم پر کربوهیدرات ( ۷۰% کل انرژی از کربوهیدرات تامین شود و یا ۶ تا ۱۰ گرم کربوهیدرات به ازای کیلوگرم وزن بدن) برای تامین ذخائر گلیکوژن لازم است. مغز و گلبول های قرمز به گلوکز وابسته هستند. در مکمل ها از نشاسته ذرت، شربت فروکتوز، خرما و … به عنوان مواد پایه استفاده می شود. بسیاری از مکمل های کربوهیدراتی همراه با پروتئین می باشند. مکمل های مخلوط باعث بازسازی بیشتر و سریع تر ساخت گلیکوژن بعد از فعالیت ورزشی می شوند.

پروتئین ها در مکمل ها معمولا از لبنیات، سویا و تخم مرغ هستند. افرادی که نارسایی کبدی یا کلیوی داشته باشند نباید مکمل های پروتئینی را مصرف کنند. به علت اینکه دفع پروتئین ها از طریق کلیه می باشد، مقادیر زیاد پروتئین باعث آسیب به کلیه می شود. اگر پروتئین بیشتر از حد نیاز دریافت شود در بدن به چربی و گلوکز تبدیل می شود.

مکمل های نیروزا

ال- کارنیتین باعث تسریع متابولیسم چربی، کاهش اسید لاکتیک، تسریع اکسیژن رسانی به سلول ها می شود. کارتیتین در بدن سنتز می شود. کافئین باعث افزایش تحمل، کارایی و ظرفیت کاری عضلات، کاهش خستگی و افزایش فشار خون می شود. به طور طبیعی در برگ چای، دانه قهوه، دانه کاکائو و کولا یافت می شود. کافئین در نوشیدنی های انرژی زا، به عنوان محرک استفاده می شود و می تواند اعتیادآور باشد. یک فنجان چای حاوی ۲۰ تا ۱۰۰ میلی گرم کافئین، یک لیوان کولا حاوی ۴۰ میلی گرم کافئین، یک فنجان قهوه ۱۰۰ میلی گرم کافئین و نوشیدنی های انرژی زا حاوی ۱۱۵ میلی گرم کافئین می باشند. مصرف زیاد کافئین باعث بی خوابی، خستگی، افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، اضطراب، ریتم غیر طبیعی قلب، عصبی بودن و تحریک پذیری می شود.

کراتین

به طور طبیعی در بدن ساخته می شود و در گوشت و ماهی وجود دارد. ادعا می شود که باعث افزایش توده بدن می شود. تولید انرژی را افزایش می دهد، در ورزش های با شدت زیاد و مدت کم کارایی ورزشی را بهبود می بخشد. خستگی را در مسابقات به تاخیر می اندازد. باعث بهبود ریکاوری بعد از ورزش می شود. خطر سنگ کلیه افزایش می دهد. باعث افزایش وزن بدن، ناراحتی گوارشی، اسهال و تهوع، کرامپ و گرفتگی عضلات، دهیدراسیون و صدمه به کلیه می شود.

جنسینگ موجب افزایش مقاومت در برابر استرس و احساس نشاط می شود. شواهد علمی برای نیروزا بودن جنسینگ دیده نشده است. کوآنزیم Q10، برای ورزشکاران موثر نیست.

دوپینگ 

دوپینگ در تعریف عام به معنای اضافه کردن ناخالصی به هر ماده ای است. در ورزش دوپینگ به معنای استفاده از ترکیبات و یا روش های نامتعارف تقویت کننده کارایی ورزشکار می باشد و نوعی تقلب محسوب می شود.
ترکیبات دوپینگ دارای عوارض جانبی بسیاری هستند که برخی از آنها برگشت پذیر و بعضی دیگر غیرقابل برگشت می باشند. از جمله میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

  •  عوارض قلبی و عروقی شامل افزایش حجم خون، افزایش فشار خون، افزایش چربی خون، بی نظمی ضربان قلب، تغییر ابعاد قلب، سکته های قلبی و مغزی
  •  عوارض کبدی شامل اختلال کبدی، اختلال در عملکرد کبدی، افزایش آنزیم های کبدی، یرقان و سرطان کبد.
  •  نازایی، ریزش مو، کلفت شدن صدا، پوست چرب و آکنه.
  • عوارض روانی شامل افسردگی، هیجان بیش ازحد، پرخاشگری، حالت تهاجمی و خشونت، بی خوابی، اضطراب، اختلالات شخصیت و وابستگی روانی به دارو.

مواد دوپینگ شامل دو گروه عمده هستند

  • مواد غیر مجاز در هر زمان(قبل، حین و بعد از مسابقات ورزشی) : 

استروئیدهای آنابولیک (اگزوژن، آندروژن، متابولیت ها)
هورمونهای پپتیدی، فاکتورهای رشد و مواد مرتبط
آگونیست های بتا دو
آنتاگونیست ها و تعدیل کننده های هورمونی
دیورتیک ها و دیگر عوامل پوشاننده: گلیسرول، آلبومین تزریقی، مانیتول، نشاسته هیدروکسیلات، دکستران

  •  مواد غیر مجاز (فقط در مسابقات) :

عوامل محرک سیستم عصبی
داروهای مخدر
کانابینوئیدها
گلوکوکورتیکویدها
الکل
بتابلاکرها

چطور مکمل ورزشی را مصرف کنیم 

مکمل های ورزشی قیمت زیادی دارند و بهتر است قبل از هزینه کردن، حتما بامتخصص در مورد انتخاب مکمل مشورت کنید. (متخصص، نه دوستان خود در باشگاه.) به خصوص که برخی مکمل‌ها بی‌فایده یا حتی مضر هستند.

همه مکمل‌ها خطرناک و مضر نیستند. در بیشتر موارد استفاده از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی همراه با یک تغذیه درست و تمرین کافی، مشکل خاصی برای شما ایجاد نمی‌کند.

بیشتر افراد قادر هستند بدون استفاده از مکمل و تنها با استفاده از غذاهای ارزان و معمولی به اندامی متناسب برسند. قبل از استفاده از مکمل، مطمئن شوید رژیم غذایی و برنامه تمرین خود را اصلاح کرده‌اید. استفاده درست و اصولی از مکمل باعث می‌شود سریع‌تر به نتیجه مطلوب خود برسید.

با مراجعه به وب سایت داروخانه آنلاین مشهد علاوه بر تخفیف ویژه خرید مکمل با مشاوران این وب سایت نیز می توانید مشکلات و سوالات خود در مورد مکمل های ورزشی مطرح کنید.